ಕುಂಭಮೇಳ ಕಥನ 15 Jan 2019 - ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ದಿನ ಪುಣ್ಯನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಿಂದೇಳುವ ಜನರ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಗೆ ಸರಿಸಾಟಿಯಾಗುವ ಇನ್ನೊಂದು ಮೇಳವಿಲ್ಲ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಭಕ್ತ್ಯಾರಾಧನೆಯ ಪರ್ವವಿದು.
ಅಲಹಾಬಾದ್‌ನ ಪ್ರಯಾಗದಲ್ಲಿ ಜನವರಿ 15ರಿಂದ ನಡೆಯಲಿರುವ ಕುಂಭಮೇಳಕ್ಕೆ ಸಕಲ ಸಿದ್ಧತೆಗಳೂ ನಡೆದಿವೆ.
ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ದಿನ ಪುಣ್ಯನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮಿಂದೇಳುವ ಜನರ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಗೆ ಸರಿಸಾಟಿಯಾಗುವ ಇನ್ನೊಂದು ಮೇಳವಿಲ್ಲ. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಭಕ್ತ್ಯಾರಾಧನೆಯ ಪರ್ವವಿದು.
ಆನೆ, ಕುದುರೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಷ್ಟೂ ಪುರಾತನ ಆಯುಧಗಳ ಮೆರವಣಿಗೆ, ಗುರು ಶಿಷ್ಯ ಪರಂಪರೆ, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಧು ಸಂತರೂ, ಸನ್ಯಾಸಿಗಳು, ಅಘೋರಿಗಳೂ ಸೇರುವ, ಅಷ್ಟೂ ಅಖಾಡಗಳ ದರ್ಶನ ಭಾಗ್ಯ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ವಿದ್ಯಮಾನ, ಭೂಮಂಡಲದ ಎಲ್ಲ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೂ ಅತ್ಯಂತ ಪವಿತ್ರವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಚರಣೆ, ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಸೇರುವ ಶಾಂತಿಯುತ ಹಬ್ಬ ಎಂದೇ ಯೊನೆಸ್ಕೋದಿಂದ ಗುರುತಿಸುವಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾದದ್ದು ಎಂದರೆ, ಅದು ಕುಂಭಮೇಳ ಮಾತ್ರ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿರುವ ಕುಂಭವೆಂದರೆ ಇದೇ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಮಣ ದಿನ ಆರಂಭವಾಗಿ ಅಖಂಡ 50 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಲಿರುವ ಪ್ರಯಾಗರಾಜ್‌ನ ಅರ್ಧ ಕುಂಭಮೇಳ. ಕಳೆದ ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ತಯಾರಿಗಿಳಿದಿರುವ ಅಲ್ಲಿನ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರ ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಈ ಬಾರಿ ಕಲೆ ಹಾಕುವ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಾಡಿದೆ. ಈವರೆಗೆ ಅರವತ್ತು ದಶಲಕ್ಷ ಜನ ಸೇರಿ ದಾಖಲೆ ನಿರ್ಮಿಸಿರುವ ಕುಂಭ ಈ ಬಾರಿ ನೂರು ದಶಲಕ್ಷ ದ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
ಅಮೃತದ ಹನಿ ಬಿದ್ದಾಗ...
ದೇವಾಸುರರ ಮಧ್ಯೆ ಯುದ್ಧ ಸ್ತಂಭಿಸಿ, ಸಮುದ್ರ ಮಥನದ ಆಯ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಅಮೃತ. ಅದನ್ನು ಅಸುರರ ಕೈಯಿಂದ ಯಾಮಾರಿಸಿ ವಿಷ್ಣು ಹೊತ್ತೊಯ್ಯುವಾಗ ಅವನ ವೇಗಕ್ಕೆ ಕುಲುಕಿ ನಾಲ್ಕು ಹನಿಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಬಿದ್ದು ಪವಿತ್ರಗೊಂಡ ಸ್ಥಳಗಳೇ ಪ್ರಯಾಗ, ಹರಿದ್ವಾರ, ನಾಸಿಕ ಮತ್ತು ಉಜ್ಜಯಿನಿ. ಅಲ್ಲಿ ಸಾರ್ಥಕಗೊಳ್ಳುವ ಬದುಕು ಸಂಪೂರ್ಣ ಮೋಕ್ಷ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಹಾಗೊಂದು ಸಾರ್ಥಕತೆ ಲಭ್ಯವಾಗೋದು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿಯೂ, ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿಯೂ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದ ಈ ನಾಲ್ಕು ತೀರ್ಥಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದಾಗ. ಹಾಗೊಂದು ನಿಖರ ಮಹೂರ್ತಗಳ ದಿನಗಳೇ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷ, ಆರು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಕುಂಭ ಮೇಳಗಳಾಗಿ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದು, ಇವತ್ತು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಆಚರಣೆಗಳಾಗಿ ಹೊಮ್ಮಿವೆ. ಹೀಗೆ ಹನ್ನೆರಡು ಪೂರ್ಣ ಕುಂಭಮೇಳ ಜರುಗಿದಾಗ ಒಮ್ಮೆ ಮಾತ್ರ ' ಮಹಾಕುಂಭಮೇಳ ' ಬರುತ್ತದೆ. ಅದಾಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಭರ್ತಿ 144 ವರ್ಷ ಸಂದಿರುತ್ತದೆ. ಎಂಟನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಈ ಅಭೂತಪೂರ್ವ ವಿದ್ಯಮಾನ 'ಮಹಾಕುಂಭ ಮೇಳ' ಮಾತ್ರ ಪ್ರಯಾಗದಲ್ಲೇ ಘಟಿಸುತ್ತದೆ. ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಸ್ಥಳ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಈ ಭಾಗ್ಯ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ.
ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿಯೂ ಮಕರಸಂಕ್ರಮಣದಂದು ಸೂರ್ಯನ ಆವರ್ತನದ ದಿಕ್ಕು ಬದಲಾಗುವ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪ್ರಭಾವಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಆ ಪ್ರಭಾವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಶಕ್ತಿಯಾದ ನೀರು, ಗಾಳಿ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸುವುದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿನ ಒಡನಾಟದಿಂದ ದೇಹಕ್ಕೂ ಮನಸ್ಸಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಧನಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿ ಸಂಚಯನವಾಗುತ್ತದೆ. ಋುಣಾತ್ಮಕ ಶಕ್ತಿಯ ನಾಶವೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಕುಂಭಮೇಳದ ಶಕ್ತಿ ಸಂಚಯನಕ್ಕೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಮಹತ್ವ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು.
ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಹೊಸ ತಿರುವು ದೊರಕಿ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮಹತ್ವವೂ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು. ಆಗ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದದ್ದೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಅಖಾಡಗಳು. ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಎಂಟರಿಂದ ಹತ್ತು ಅಖಾಡಗಳಿದ್ದು ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ 'ಜುನಾ' ಅಖಾಡ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಅಖಾಡದ ಸಮುದಾಯ ಪ್ರವೇಶವೇ 'ಸಂಗಮ ಪ್ರವೇಶ' ಎನ್ನುವ ಆಕರ್ಷಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಉಳಿದ ಅಖಾಡಗಳು ತಂತಮ್ಮ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಂಗಮ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಗಂಗಾ, ಯಮುನ ಮತ್ತು ಸರಸ್ವತಿ ನದಿಯ ಪವಿತ್ರ ಸಂಗಮದ ನಿಖರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವವಾಗುವ ವಿಶೇಷ ಕ್ಷ ಣದಲ್ಲಿ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ಸ್ನಾನ ಇತ್ಯಾದಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯಾವಿಧಿ ನೇರವೇರಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವೇ 'ಮಾಘಸ್ನಾನ' ಅಥವಾ 'ಶಾಹಿಸ್ನಾನ' ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದ್ದರೆ, ಕೊಟ್ಟಕೊನೆಯ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಯ ಸ್ನಾನ ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ನಡೆದು ಆವತ್ತಿಗೆ ಕುಂಭಮೇಳ ಸಂಪನ್ನವಾಗುತ್ತದೆ. ಪುಷ್ಯ ಹುಣ್ಣಿಮೆ, ಮೌನಿ ಅಮವಾಸ್ಯೆ, ವಸಂತ ಪಂಚಮಿ, ಮಾಘ ಪೂರ್ಣಿಮೆ ಮತ್ತು ಶಿವರಾತ್ರಿಯಂದು ಮಹೂರ್ತಗಳನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಐದು ದಿನಗಳಂದು ವಿಶೇಷ ಸ್ನಾನ ಮಹೂರ್ತಗಳಿದ್ದು. ಇವನ್ನು 'ರಾಜಯೋಗಿ ಸ್ನಾನ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲಿಗೆ ಪುರೋಹಿತರು ಶಿಷ್ಯರೊಂದಿಗೆ ತ್ರಿವೇಣಿ ಸಂಗಮದಲ್ಲಿ ಸಂಪ್ರದಾಯಬದ್ಧ ಪೂಜೆ ನೇರವೇರಿಸಿ ಕುಂಭಕ್ಕೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸಂಕಲ್ಪ, ಕೇಶಮುಂಡನ, ಪಿಂಡ ದಾನ, ಗೋದಾನ, ಶಯ್ಯೆ ದಾನ, ಸುವರ್ಣ ದಾನ, ಭೂಮಿ ದಾನ, ಉಪದಾನಗಳನ್ನು ನೇರವೇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪುರೋಹಿತರ ಕುಟುಂಬದ ಯಜಮಾನ 'ತೀರ್ಥ ಪುರೋಹಿತ' ಧಾರ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡುತ್ತಾನೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಖಾಡಗಳು ಇಳಿಯುತ್ತವೆ. ಅವರ ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳ ತರುವಾಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರವೇಶ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಸರಿ ಸುಮಾರು ನಾಲ್ಕಾರು ಕೀ.ಮೀ. ಫಾಸಲೆಯಲ್ಲಿ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸಿದ್ದರೂ, ಜನರ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಂಬುಗೆಯ ಕಾರಣ ಕೆಲವೇ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಂಗಮ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ನಿರಂತರ ಜನಸಂದಣಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಕೃತಿಕವಾಗಿ ಪ್ರಯಾಗದ ಮಹತ್ವ ಕೂಡಾ ಅಷ್ಟೇ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದ್ದು ರಾಜ ಹರ್ಷವರ್ಧನ ಈ ಆಚರಣೆಗಾಗಿ ಅತೀವ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ಸಕಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದ್ದನ್ನು ಇತಿಹಾಸ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ನಾಗಾ ಸಾಧುಗಳ ಮಂಡಲ
ಈ ಅಖಾಡಗಳನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿವಿಧಾನ, ಕುಂಭದ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಶಿಸ್ತನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರೇ ನಿಯಮಿಸಿದರೆನ್ನಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಒಂದೊಂದು ಅಖಾಡದಲ್ಲೂ ಇನ್ನೂರರಿಂದ ಹತ್ತು ಸಾವಿರದವರೆಗೂ ಸಾಧು, ಅಘೋರಿಗಳಿದ್ದು ಪ್ರಸ್ತುತ 'ಜುನಾ ಅಖಾಡ' ನಾಗಾ ಸಾಧುಗಳ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅದರ ಹಿರಿತನವನ್ನು ಮಹಾ ಮಂಡಲಾಧೀಶ್ವರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ನಾಗಾ ಎನ್ನುವುದು ನಗ್ನ ಎನ್ನುವುದರ ರೂಪಾಂತರವಾಗಿದ್ದು, 'ನಂಗಾ'ದ ಆಡುಭಾಷೆಯ ಶಬ್ದವಾಗಿ ಸರ್ವಕಾಲಕ್ಕೂ ಸಲ್ಲುವ 'ನಾಗಾ' ಆಗಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಗುರುವಿನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರುವವನು 'ಮಹಾಂತ'ನಾಗಿರುತ್ತಾನೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅಖಾಡ ಮಂಡಲಾಧೀಶ ಮತ್ತು ಮಹಾಂತ ಒಬ್ಬನೇ ಆಗಿರುವುದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಈ ಅಖಾಡವೇ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರತಿ ಕುಂಭಮೇಳದಲ್ಲೂ ಮೊದಲ ಸ್ನಾನ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿರುವ 'ಸಂಗಮ ಪ್ರವೇಶ'ದ ಹಕ್ಕು ಪಡೆದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಪ್ರವೇಶದ ನಂತರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಮೂಹ ನುಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಇವರ ಮೆರವಣಿಗೆಗಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಾರಿಯನ್ನು ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದ್ದು, ಮಂಡಲಾಧೀಶ ಆನೆಯ ಮೇಲೂ, ಮಹಾಂತ ಕುದುರೆಯ ಸಾರೋಟಿನ ಮೇಲೂ, ಉಳಿದ ಹಿರಿಯ ಅಘೋರಿ ಸಾಧುಗಳು ಅವರ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಕುದುರೆ ಬಂಡಿ, ರಥಾರೂಢರಾಗಿದ್ದರೆ ಉಳಿದವರು ಅವರ ಹಿಂದೆ ಕಾಲ್ನಡಿಗೆಯಲ್ಲೆ ಢೋಲು, ಢಕ್ಕೆ, ನಗಾರಿ ಬಾರಿಸುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮೆರವಣಿಗೆ ಮತ್ತವರ ನಗ್ನತೆಯಲ್ಲೂ ಧರಿಸುವ ವೇಷಭೂಷಣಗಳೇ ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಆಕರ್ಷಣೆ.
ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬನ ಕೈಯ್ಯಲ್ಲೂ ಪುರಾತನ ಯುದ್ಧ ಕಲೆಯ ಖಡ್ಗ, ತಲವಾರು, ಭರ್ಜಿ ಮತ್ತು ತ್ರಿಶೂಲಗಳು ಸಹಜವಾಗಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಮಾಘ ಮಹೂರ್ತವನ್ನು ಅಘೋರಿಗಳು ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ, ಮಹೂರ್ತದ ಸಮಯ ಮೊದಲ ಸ್ನಾನಕ್ಕಾಗಿ ಮೀಸಲಾಗಿರುವುದು ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷದ್ದು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಮುಂಪಡೆಯ ವೇಗವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಲು, ಹಿಂಪಡೆ ಓಡುವ ಕ್ರಿಯೆ ಕೊನೆಕೊನೆಗೆ ತಳ್ಳಾಟದಲ್ಲೂ ಪರ್ಯವಸಾನವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಕ್ಷ ತ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಪಥ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧಾರವಾಗುವ ಮಹೂರ್ತ ಕಾಲಾವಧಿಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿ ಬೀಳುವ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾಲ್ತುಳಿತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಸಾಯುವುದೂ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗ ಸಾಮಾನ್ಯರು ಅವರ ಪವಿತ್ರ ಓಟದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಲು ಅವಕಾಶವೇ ಇಲ್ಲದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದ್ದು ಮಾಘ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಕಡೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ತ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮುಳುಗೆದ್ದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಜನರ ಸಂಖ್ಯೆ ಅರವತ್ತು ದಶಲಕ್ಷ .
ಹೈಟೆಕ್‌ ಕುಂಭಮೇಳ
ಈ ಬಾರಿಯ ಕುಂಭಮೇಳ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೈಟೆಕ್‌ಕುಂಭ ಮೇಳವೆಂದೇ ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 1000 ಸಿಸಿ ಟಿವಿ ಕ್ಯಾಮೆರಾ ಕಣ್ಗಾವಲು, 10000 ಟೆಂಟ್‌ಗಳ ಟೆಂಟ್‌ಸಿಟಿ, ಹೆಲಿ ಟೂರಿಸಮ್‌, ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಯಾಗರಾಜ್‌ ನಗರಕ್ಕೆ ಚಿತ್ರವರ್ಣ, ಗಂಗಾನದಿಯ ಮೇಲೆ ಇಪತ್ನಾಲ್ಕು ವಿಶೇಷ ಸೇತುವೆಗಳು (ಇವುಗಳು ಆನೆ, ಕುದುರೆ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊರಬಲ್ಲಷ್ಟು ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುತ್ತವೆ), 20000 ಡಸ್ಟ್‌ ಬಿನ್‌, 115 ವಿಶೇಷ ರಸ್ತೆಗಳು, ತೆಪ್ಪದಲ್ಲೇ ತೇಲುವ ಏಟಿಎಮ್‌, 4000 ಕಾಮನ್‌ ಟೆಂಟ್‌ಗಳು, ಜಿಪಿಎಸ್‌ ಅಳವಡಿಸಿರುವ 500 ಫ್ರೀ ಶಟಲ್‌ ಬಸ್‌ಗಳು, 2000 ಫಿ‚್ರೕ ಆಟೊರಿಕ್ಷಾಗಳು, ಐವತ್ತು ದಿನಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಲೇಸರ್‌ ಲೈಟ್‌ ಶೊ, ಗಂಗಾಮಂಡಲ್‌ ವೇದಿಕೆಗಳು, 100 ಪಾರ್ಕಿಂಗ್‌ ಏರಿಯಾ, ಟ್ರಾಫಿಕ್‌ ಜಾಮ್‌ ಜಂಕ್ಷ ನ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಸೆಟಲೈಟ್‌ ನಿಗಾ, ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸನ್ನದ್ಧವಾಗಿರುವ ತುಕಡಿಗಳು, 1000 ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ತುರ್ತು ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ಸರ್ವಿಲೆನ್ಸ್‌ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಹಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಯುವ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ 2000 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ ಪ್ರದೇಶ ಮೀಸಲಿಡಲಾಗಿದ್ದು, ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ಬಜೆಟ್ಟು 4200 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ. ಇಂಥಾ ದೊಡ್ಡ ಮತ್ತು ಐವತ್ತು ದಿನಗಳ ದೀರ್ಘ ಕಾಲಾವಧಿಯ ದಾರ್ಮಿಕ ಜಾತ್ರೆಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಸ್ವಚ್ಛತೆ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಲೋಪವಾಗದಂತೆ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ಷ ಮತೆಯನ್ನು, ಹಾರ್ವಡ್‌ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯ ಅಧ್ಯಯನ ವಸ್ತುವನ್ನಾಗಿ ಆಯ್ದುಕೊಂಡಿದ್ದು ಪ್ರತಿ ಕುಂಭದಲ್ಲೂ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷ ಮೊದಲೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಮಾಹಿತಿಯ ಆಕರ ಆರಂಭಿಸಿರುತ್ತದೆ.
*****
No comments:
Post a Comment